In ons vorige artikel S2E5 lieten we zien waarom zoveel goed ontworpen veranderingen vastlopen. De grootste reden is leiderschap. Aanwezig zijn op de vloer. Ruimte, vertrouwen, ritme en betrouwbaarheid creëren en beloningen in balans brengen met consequenties is essentieel voor succes. We concludeerden dat leiders die niet echt bereid zijn hun eigen gewoonten te veranderen, ook hun organisatie niet veranderen.
Laten we dus in de vorm van leiderschap duiken die je de beste kans op succes geeft. We bespreken vijf leiderschapsgedragingen die verandering blijvend maken, hoe je ritme bouwt, Performance behaviour waarin intentie omgezet wordt in gedrag, de paar leidende signalen die succes voorspellen en een plan voor de eerste negentig dagen.
Waarom Lean leiderschap de uitkomst bepaalt
In essentie is Lean een herontwerp van routines. Het rewired wie beslist, hoe problemen voorkomen en opgelost worden, hoe snel hulp arriveert en hoe waarde toegevoegd wordt. Elke organisatie kan met tools beweging starten. Alleen leiderschap houdt echte verandering in denken en gedrag vast. Dus nogmaals, als leiders hun eigen gewoonten niet veranderen, verandert de organisatie ook niet.
Beschouw leiderschap als het besturingssysteem van verandering. Visie bepaalt de richting. Aanwezigheid creëert vertrouwen. Cadans creëert momentum. Consequentie creëert standaarden. Ontbreekt er één, dan lekt energie uit het systeem.
Vijf Lean leiderschapsgedragingen die verandering laten beklijven
- Verschijn bij het werk
Ga naar de plek waar waarde wordt gecreëerd. Vraag wat in de weg zit. Haal telkens één echt obstakel weg. Houd een zichtbare lijst met belemmeringen bij en volg de tijd tot ze zijn opgelost. - Vertel één helder verhaal
De kracht van storytelling om doel en richting te geven is ongeëvenaard. Leg in één zin uit waarom deze verandering nu belangrijk is en voor wie. Herhaal het overal want pas als jij het zat bent om te zeggen, begint de organisatie het te horen. - Maak eenvoudige ritmes
Ritme geeft betrouwbaarheid en voorspelbaarheid. Teams hebben dat nodig om te focussen op de waarde die ze moeten leveren. Met ritme vallen afwijkingen sneller op, omdat iets op een bepaald moment had moeten gebeuren, dag in dag uit. Onthoud dat ritme altijd wint van intensiteit. - Bescherm capaciteit
Stop met niet waarde toevoegende activiteiten zodat er ruimte is om te verbeteren. Schrap of bundel vergaderingen. Bevries nieuwe projecten tot de lopende projecten stromen. Geen capaciteit betekent geen verandering. - Beloon gedrag, niet alleen resultaten
Erken mensen die problemen vroeg signaleren, experimenteren, standaardiseren en delen. Resultaten volgen herhaald gedrag. Beloon je alleen output, dan zal men shortcuts nemen.
Lean leiderschapscadans die werkt
Begin klein en houd het betrouwbaar, bouw ritme.
Dagelijks
Tien minuten teamoverleg met focus op flow, veiligheid, kwaliteit en één verbetering. Leiders luisteren, doen één toezegging en koppelen de volgende dag terug.
Wekelijks
Negentig minuten gemba met twee vragen. Wat blokkeert waarde voor de klant. Wat hebben we deze week geleerd. Vertrek met ondertekende acties en namen erbij. Sluit vorige week af voordat je een nieuwe lijst opent.
Maandelijks
Eén pagina met de paar vitale indicatoren. Stabiliteit van flow, tijd van signaal tot hulp, aantal afgeronde verbeteringen, first time right, nagekomen klantbelofte. Bespreek oorzaken, geen meningen.
Per kwartaal
Check op strategie uitrol. Lossen we nog steeds de juiste problemen op? Wat belemmert de volgende stap? Waarmee moeten we stoppen?
Leidende indicatoren die voortgang voorspellen
KPI’s vertellen de score. Leiderschap signalen vertellen of het plan werkt. Volg een paar die ertoe doen.
- Percentage leiders op de vloer per week
- Aantal verwijderde belemmeringen per week en de mediaan van dagen tot oplossen
- Tijd van gemelde fout of vertraging tot eerste hulp
- Aantal kleine verbeteringen die door teams zijn geïmplementeerd
- Aandeel leiders dat het veranderverhaal in één zin kan uitspreken
Bewegen deze, dan volgen de klassieke metrics. Doorlooptijd daalt. Kwaliteit verbetert. Moraal stijgt.
Welke vragen je morgen al kan stellen
- Wat zit je vandaag in de weg en welke hulp heb je nodig
- Als we deze week maar één ding fixen, wat moet het zijn
- Laat me nu zien waar het werk trager gaat dan het zou moeten
- Wat hebben we van deze fout geleerd en hoe borgen we die les
- Wat kan ik van je bord halen zodat jij dit proces kunt verbeteren
Patronen die verandering (onbewust) stilletjes doden
Heldengedrag waarbij leiders alles zelf fixen. E mail leiderschap waarbij richting in inboxen leeft. Mooie dashboards die zwakke standaarden verbergen. Eindeloze pilots die nooit opschalen. Tool theater dat druk oogt maar niets verandert. Zie je dit, stop en reset de cadans.
Eerste negentig dagen voor Lean leiderschap
Dag 1 tot 30
Schrijf het verhaal in één zin. Zet de dagelijkse en wekelijkse ritmes neer. Begin de ‘wat houdt ons tegen’ lijst. Elimineer drie echte obstakels.
Dag 31 tot 60
Leer de werkplek hoe ze zelf problemen kunnen oplossen. Standaardiseer één kritieke routine. Vier publiekelijk één teamverbetering.
Dag 61 tot 90
Scherp de review aan. Bescherm capaciteit door laagwaardige activiteiten te stoppen. Breid de cadans pas uit naar het volgende gebied als het eerste gebied de routines zelfstandig vasthoudt.
Performance behaviour management voor Lean leiderschap
Performance behaviour management is de toepassing van gedragswetenschap op werk. Het komt voort uit Organizational Behaviour Management en bekrachtigingstheorie en richt zich op de keten antecedent-> gedrag-> consequentie en op het meten van waarneembaar gedrag als causale route naar resultaten. Het is geen jaarlijkse beoordeling of vage cultuur praat. Het is een discipline die onderzoekt welke herhaalbare handelingen plaatsvinden, hoe vaak, onder welke prikkels en met welke directe consequenties.
Waarom dit ertoe doet bij verandering
Verandering slaagt wanneer dagelijks gedrag voorspelbaar verandert. Dit vakgebied verklaart en beïnvloedt die verschuiving via;
- Bekrachtigingsdynamiek. Directe, frequente en zekere consequenties vormen gewoonten krachtiger dan uitgestelde, onzekere beloningen die aan achterafmetingen zijn gekoppeld. Daarom winnen lokale erkenning en het wegnemen van frictie vaak van verre bonussen.
- Aandacht en feedback. Feedback werkt wanneer die de aandacht richt op de taak en de volgende handeling. Zelf gerichte of verlate feedback kan prestaties drukken. Signalen blijven dicht bij het werk, waardoor leercycli kort zijn.
- Doelmechanismen. Specifieke en uitdagende doelen verhogen inspanning en volharding wanneer ze worden gekoppeld aan feedback en commitment. Heldere gedragsdoelen creëren stabiele doelen die het systeem echt kan raken.
- Sociaal leren en normering. Wanneer leiders het gewenste gedrag modelleren en collega’s zien dat dit wordt beloond, verspreidt naleving zich via sociale bewijskracht en stijgt psychologische veiligheid zodat problemen eerder boven komen.
Fit met Lean
Lean leunt op herhaalbare menselijke routines. Problemen zichtbaar maken, wetenschappelijk experimenteren over hoe je ze oplost en standaardiseren wat werkt. Dit vakgebied geeft die routines een wetenschappelijke ruggengraat. Het behandelt gedrag als leidende indicator, zorgt dat consequenties de Lean manier steunen respect en leren in plaats van schuld en verkleint de terugval naar oude gewoonten die vaak volgt op roll outs met alleen tools.
Zonder dit vakgebied rust verandering op intentie, tools en slogans. Met dit vakgebied heeft leiderschap een gevalideerd mechanisme voor hoe gedrag ontstaat, stabiliseert en schaalt. Zo vervaagt Lean niet zodra het dashboard groen kleurt.
Waarom dit werkt
Heldere doelen, specifieke feedback en positieve bekrachtiging behoren tot de best onderzochte drijvers van prestatie. Ze maken van leiderschap dagelijkse praktijk en geven Lean de menselijke motor die het nodig heeft.
De kern
Verandering is geen project. Het is een leiderschap gewoonte die zichtbaar is in agenda’s, in de vragen die je stelt en in wat je elke week weghaalt. Verander je leiderschap niet, dan verandert er weinig en nooit lang.
Volgende in S2E7
We gaan van leiderschapscadans naar continu verbeteren als systeem. Hoe je zorgt dat verbeteren geen eenmalige opleving is.
